Wiatrowiec w Wikipedii

Wiatrowiec (niem. Wöterkeim) – wie¶ w Polsce po³o¿ona w województwie warmiñsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sêpopol. Przez wie¶ przep³ywa rzeka Pisa Pó³nocna. W latach1975-1998 miejscowo¶æ nale¿a³a administracyjnie do województwa olsztyñskiego.

Historia

W 1820 r. Wiatrowiec kupili Kobyliñscy, a w 1823 tak¿e dwa folwarki, nale¿±ce do maj±tku ziemskiego Wiatrowie: Pieny o Ta³owo. W 1889 r. maj±tek, wraz z folwarkami, obejmowa³ 757 ha (nale¿a³ do Kobyliñskich).

W 1869 r. powsta³a tu stacja kolejowa na linii Królewiec - Prostki. W 1907 r. powsta³a tak¿e linia kolejowa Wiatrowiec - Sêpopol.

W 1935 r. w tutejszej szkole pracowa³o dwóch nauczycieli i uczy³o siê 70 dzieci. W 1939 r. we wsi mieszka³o 543 osoby.

Po 1945 r. w pa³acu osiedli³ siê (i pracowa³ w tutejszym PGR Jan Kantowicz, kombatant hiszpañskiej wojny domowej (d±browszczak). W 1949 r. uruchomiono liniê kolejow± do Sêpopola (po³±czenie doBartoszyc i Korsz funkcjonowa³o od 1945 r.). W latach 1954-61 Wiatrowiec by³ siedzib± gromady i Gromadzkiej Rady Narodowej. W latach 609. XX w. kierownikiem szko³y by³ Wiktor Nowicki. W tym czasie wybudowano now± szko³ê.

W 1978 r. by³o tu 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o ³±cznym areale 117 ha. W tym czasie we wsi by³a poczta, szko³a podstawowa, przedszkole, dzieciniec, klub, biblioteka, sklep wielobran¿owy. W 1983 r. we wsi by³y 33 budynki z 213 mieszkañcami.

Zabytki

• Dworek, pochodz±cy z XVIII w., przebudowany w XIX w. Wybudowany na planie prostok±ta, dwukondygnacyjny, dwutrakowy, z ryzalitem ¶rodkowycm, zwieñczonym trójk±tnytm tymparonem od frontu i od fasady ogrodowej. Na ganku by³y dwie p³askorze¼by z XVII w. Wewnatrz, nad kominkiem - p³askorze¼ba kobiety w stroju z XVIII w. Stiukowe rze¼by na sufitach w pokoju na parterze. Klasysyctyczne rze¼by zosta³y porozbijane.
• Budynek gospodarczy, murowany z ceg³y, na planie prostok±ta, jednokondygnacyjny, z po³owy XIX w.
• Park dworski z kamiennymi p³ytami grobowymi Piotra Kobyliñskiego (zm. 1834 r.) i jego ¿ony Emilii von Tettau-Kobyliñskiej (zm. 1864).

Linki zewnêtrzne

• Strona o Wiatrowcu

Wiatrowiec

(informacje z e strony wiatrowiec.bartoszyce.info)

WIATROWIEC

Kobyliñscy, wywodz±cy siê z polskiej szlachty ariañskiej , kupili Wiatrowiec w 1820 roku, a jego folwarki Pieny i Ta³owo w 1823 roku. Wed³ug danych z 1889 roku ca³y ten klucz zajmowa³ powierzchniê 757 ha. Nale¿a³ nadal do Kobyliñskich , którzy byli ju¿ w tym czasie zniemczeni. 

W1869 roku Wiatrowiec sta³ siê stacj± kolejow± linii Królewiec-Prostki, a w1907 roku tak¿e linii Wiatrowiec- Sêpopol. W 1935 roku w tutejszej szkole zatrudniono dwu nauczycieli, uczêszcza³o za¶ do niej 70 uczniów. Wed³ug powszechnego spisu ludno¶ci z 17 maja 1939 roku Wiatrowiec mia³ 543 mieszkañców. Zwa³ siê wtedy urzêdowo Wöterkeim. Dworek w Wiatrowcu jest cennym zabytkiem architektury. Pochodzi on z wieku XVIII, w wieku XIX jednak zosta³ gruntownie przebudowany. Jest to budynek na planie prostok±ta, dwukondygnacyjny, dwutraktowy, z ryzalitem ¶rodkowym zwieñczonym trójk±tnym tympanonem od frontu i od fasady ogrodowej. Na ganku od strony podjazdu zachowa³y siê dwie p³askorze¼by kamienne z XVIII stulecia Wewn±trz, w sali parterowej nad zniszczonym i zamurowanym kominkiem znajduje siê w ujêciu ³uku architektonicznego p³askorze¼ba kobiety w stroju z XVIII w. Dwie stiukowe p³askorze¼by zachowa³y siê. z równie¿ na sufitach w dwu pokojach parteru. S±siaduj±cy budynek gospodarczy z ceg³y, nie tynkowany, na planie prostok±ta, jednokondygnacyjny, pochodzi z pierwszej po³owy 19 wieku i nale¿y do zabytków architektonicznych ni¿szej rangi. Dworek zachowa³ siê stosunkowo nie¼le, natomiast rze¼by klacysystyczne z pocz±tku XIX wieku porozbijano. W parku tym znajduj± siê kamienne p³yty grobowe Piotra Kobyliñskiego, zmar³ego w 1834 roku i jego ¿ony, Emilii von Tettau Kobyliñskiej , zmar³ej w 1864 roku. Zaraz po drugiej wojnie ¶wiatowej osiedli³ siê tutaj i pracowa³ w pañstwowym gospodarstwie rolnym Jan Katnowicz, kombatant hiszpañskiej wojny domowej, d±browczak. Mieszka³ on w Wiatrowcu d³ugie lata. W 1949 roku Wiatrowiec otrzyma³ ponownie po³±czenie kolejowe z Sêpopolem, z Bartoszycami za¶ i Korszami mia³ je od roku 1945. W latach sze¶ædziesi±tych du¿e zas³ugi dla miejscowej szko³y po³o¿y³ jej kierownik Wiktor Nowicki. Miêdzy innymi dziêki i jego staraniom wzniesiono dla niej w latach sze¶ædziesi±tych nowy budynek. W 1983 roku Wiatrowiec by³ wsi± o zabudowie zwartej, sk³adaj±cej siê z 33 budynków mieszkalnych. Mia³ wtedy 213 mieszkañców. Do wsi w 1978 roku nale¿a³o 48 indywidualnych gospodarstw rolnych, zajmuj±cych ³±cznie powierzchnie 117 ha. We wsi znajdowa³y siê: urz±d pocztowy, szko³a podstawowa o¶mioizbowa, realizuj±ca program o¶miu klas, przedszkole dla 12 dzieci, dzieciniec dla 39 dzieci, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny, uspo³eczniony sklep wielobran¿owy.

TA£OWO

Wie¶ tê za³o¿yli Polacy ju¿ w XIV wieku, nadaj±c jej nazwê, która nigdy nie uleg³a zniemczeniu (przed 1945 rokiem Talowo). Od 1359 roku gmina miejska Bartoszyce posiada³a w Ta³owie lasy o powierzchni blisko 200 w³ók (w³óka = 17ha). Zubo¿a³e miasto sprzeda³o znaczn± ich czê¶æ w czasie wojen napoleoñskich. Pozosta³e upañstwowiono po 1945 roku. W Ta³owie znajdowa³ siê folwark nale¿±cy do maj±tku ziemskiego Wiatrowiec, a wraz z nim (w latach 1823-1945) do zniemcza³ej, niegdy¶ polskiej rodziny Kobyliñskich. Ta³owem nazywano w latach 1945-1946 stacjê kolejow± Wiatrowiec. W 1983 roku Ta³owo by³o osad± o zabudowie rozproszonej, sk³adaj±cej siê z 13 budynków mieszkalnych. Mia³o wtedy 203 mieszkañców. Do osady w 1978 roku nale¿a³y 3 indywidualne gospodarstwa rolne, zajmuj±ce ³±cznie obszar 3 ha. Obecnie Ta³owo le¿y w granicach administracyjnych Wiatrowca Warmiñskiego

¬ród³o: "Bartoszyce. Z dziejow miasta i okolic", Wydanie drugie zmienione, Wydawnictwo Pojezierze Olsztyn 1987, str.342-343, 336