Wiatrowiec w Wikipedii
Wiatrowiec (niem. Wöterkeim) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. Przez wieś przepływa rzeka Pisa Północna. W latach1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Historia
W 1820 r. Wiatrowiec kupili Kobylińscy, a w 1823 także dwa folwarki, należące do majątku ziemskiego Wiatrowie: Pieny o Tałowo. W 1889 r. majątek, wraz z folwarkami, obejmował 757 ha (należał do Kobylińskich).
W 1869 r. powstała tu stacja kolejowa na linii Królewiec - Prostki. W 1907 r. powstała także linia kolejowa Wiatrowiec - Sępopol.
W 1935 r. w tutejszej szkole pracowało dwóch nauczycieli i uczyło się 70 dzieci. W 1939 r. we wsi mieszkało 543 osoby.
Po 1945 r. w pałacu osiedlił się (i pracował w tutejszym PGR Jan Kantowicz, kombatant hiszpańskiej wojny domowej (dąbrowszczak). W 1949 r. uruchomiono linię kolejową do Sępopola (połączenie doBartoszyc i Korsz funkcjonowało od 1945 r.). W latach 1954-61 Wiatrowiec był siedzibą gromady i Gromadzkiej Rady Narodowej. W latach 609. XX w. kierownikiem szkoły był Wiktor Nowicki. W tym czasie wybudowano nową szkołę.
W 1978 r. było tu 48 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznym areale 117 ha. W tym czasie we wsi była poczta, szkoła podstawowa, przedszkole, dzieciniec, klub, biblioteka, sklep wielobranżowy. W 1983 r. we wsi były 33 budynki z 213 mieszkańcami.
Zabytki
- Dworek, pochodzący z XVIII w., przebudowany w XIX w. Wybudowany na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, dwutrakowy, z ryzalitem środkowycm, zwieńczonym trójkątnytm tymparonem od frontu i od fasady ogrodowej. Na ganku były dwie płaskorzeźby z XVII w. Wewnatrz, nad kominkiem - płaskorzeźba kobiety w stroju z XVIII w. Stiukowe rzeźby na sufitach w pokoju na parterze. Klasysyctyczne rzeźby zostały porozbijane.
- Budynek gospodarczy, murowany z cegły, na planie prostokąta, jednokondygnacyjny, z połowy XIX w.
- Park dworski z kamiennymi płytami grobowymi Piotra Kobylińskiego (zm. 1834 r.) i jego żony Emilii von Tettau-Kobylińskiej (zm. 1864).
Linki zewnętrzne
Wiatrowiec
(informacje z e strony wiatrowiec.bartoszyce.info)
WIATROWIEC
Kobylińscy, wywodzący się z polskiej szlachty ariańskiej , kupili Wiatrowiec w 1820 roku, a jego folwarki Pieny i Tałowo w 1823 roku. Według danych z 1889 roku cały ten klucz zajmował powierzchnię 757 ha. Należał nadal do Kobylińskich , którzy byli już w tym czasie zniemczeni.
W1869 roku Wiatrowiec stał się stacją kolejową linii Królewiec-Prostki, a w1907 roku także linii Wiatrowiec- Sępopol. W 1935 roku w tutejszej szkole zatrudniono dwu nauczycieli, uczęszczało zaś do niej 70 uczniów. Według powszechnego spisu ludności z 17 maja 1939 roku Wiatrowiec miał 543 mieszkańców. Zwał się wtedy urzędowo Wöterkeim. Dworek w Wiatrowcu jest cennym zabytkiem architektury. Pochodzi on z wieku XVIII, w wieku XIX jednak został gruntownie przebudowany. Jest to budynek na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, dwutraktowy, z ryzalitem środkowym zwieńczonym trójkątnym tympanonem od frontu i od fasady ogrodowej. Na ganku od strony podjazdu zachowały się dwie płaskorzeźby kamienne z XVIII stulecia Wewnątrz, w sali parterowej nad zniszczonym i zamurowanym kominkiem znajduje się w ujęciu łuku architektonicznego płaskorzeźba kobiety w stroju z XVIII w. Dwie stiukowe płaskorzeźby zachowały się. z również na sufitach w dwu pokojach parteru. Sąsiadujący budynek gospodarczy z cegły, nie tynkowany, na planie prostokąta, jednokondygnacyjny, pochodzi z pierwszej połowy 19 wieku i należy do zabytków architektonicznych niższej rangi. Dworek zachował się stosunkowo nieźle, natomiast rzeźby klacysystyczne z początku XIX wieku porozbijano. W parku tym znajdują się kamienne płyty grobowe Piotra Kobylińskiego, zmarłego w 1834 roku i jego żony, Emilii von Tettau Kobylińskiej , zmarłej w 1864 roku. Zaraz po drugiej wojnie światowej osiedlił się tutaj i pracował w państwowym gospodarstwie rolnym Jan Katnowicz, kombatant hiszpańskiej wojny domowej, dąbrowczak. Mieszkał on w Wiatrowcu długie lata. W 1949 roku Wiatrowiec otrzymał ponownie połączenie kolejowe z Sępopolem, z Bartoszycami zaś i Korszami miał je od roku 1945. W latach sześćdziesiątych duże zasługi dla miejscowej szkoły położył jej kierownik Wiktor Nowicki. Między innymi dzięki i jego staraniom wzniesiono dla niej w latach sześćdziesiątych nowy budynek. W 1983 roku Wiatrowiec był wsią o zabudowie zwartej, składającej się z 33 budynków mieszkalnych. Miał wtedy 213 mieszkańców. Do wsi w 1978 roku należało 48 indywidualnych gospodarstw rolnych, zajmujących łącznie powierzchnie 117 ha. We wsi znajdowały się: urząd pocztowy, szkoła podstawowa ośmioizbowa, realizująca program ośmiu klas, przedszkole dla 12 dzieci, dzieciniec dla 39 dzieci, klub, biblioteka, filia biblioteczna i punkt biblioteczny, uspołeczniony sklep wielobranżowy.
TAŁOWO
Wieś tę założyli Polacy już w XIV wieku, nadając jej nazwę, która nigdy nie uległa zniemczeniu (przed 1945 rokiem Talowo). Od 1359 roku gmina miejska Bartoszyce posiadała w Tałowie lasy o powierzchni blisko 200 włók (włóka = 17ha). Zubożałe miasto sprzedało znaczną ich część w czasie wojen napoleońskich. Pozostałe upaństwowiono po 1945 roku. W Tałowie znajdował się folwark należący do majątku ziemskiego Wiatrowiec, a wraz z nim (w latach 1823-1945) do zniemczałej, niegdyś polskiej rodziny Kobylińskich. Tałowem nazywano w latach 1945-1946 stację kolejową Wiatrowiec. W 1983 roku Tałowo było osadą o zabudowie rozproszonej, składającej się z 13 budynków mieszkalnych. Miało wtedy 203 mieszkańców. Do osady w 1978 roku należały 3 indywidualne gospodarstwa rolne, zajmujące łącznie obszar 3 ha. Obecnie Tałowo leży w granicach administracyjnych Wiatrowca Warmińskiego
Źródło: "Bartoszyce. Z dziejow miasta i okolic", Wydanie drugie zmienione, Wydawnictwo Pojezierze Olsztyn 1987, str.342-343, 336